Staart afbreken en staartamputaties

Zoals vele andere hagedisachtigen kan de leguaan een deel van zijn staart met opzet laten afbreken. Dit is een manier van verdedigen die zeer effectief is. Na het afbreken zal de staart in de bek van het roofdier nog naspartelen. Dit geeft de leguaan de nodige tijd om weg te vluchten. Huid, spieren, bloedtoevoer, zenuwen en bot kunnen op vrijwel elke plaats over de lengte van de staart zich van elkaar afscheiden. Het verliezen van de staart is een natuurlijk verdedigingsmechanisme maar is zeer stressvol voor de leguaan.

De leguaan zal veel energie nodig hebben om van een afgebroken staart te herstellen. Het is zaak dat het terrarium goed schoon gehouden wordt. Zorg voor voldoende en uitgebalanceerd voedsel.

De opwarmtemperatuur onder de lamp en de luchtvochtigheid in het terrarium dienen voldoende hoog te zijn zodat de stofwisseling van de leguaan optimaal is.

Behandeling

Maak een handwarm bad waar Betadine aan is toegevoegd. De kleur van het water is goed zodra het een normale theekleur heeft verkregen. De diepte van het water is goed als de borst van de leguaan onder water komt. Badder hierin de leguaan zo’n 15 minuten. Zorg dat de leguaan niet van het water gaat drinken. Ververs het water indien dit nodig is. Het kan zo zijn dat de leguaan zich door de werking van het warme water gaat ontlasten. Het bad zal dan ontsmet dienen te worden en de wond gedesinfecteerd. Vervolgens kan er weer opnieuw een Betadinebad aangemaakt worden.

Haal vervolgens de leguaan uit het water en spoel de wond met onverdunde Betadine. Vervolgens de wond driemaal daags verzorgen met een antibioticazalf tot de wond volledig gesloten is en er rustig uitziet. Zodra er tekenen van zwellingen zichtbaar zijn aan het einde van de stomp of vlak boven de stomp die na een week nog niet zijn afgenomen, is het zaak om een gespecialiseerde dierenarts dit te laten onderzoeken.

Tijdens het helen zullen de blootliggende spieren zich vouwen over het blootliggende bot. Dit zal vervolgens gaan indrogen. Zodoende vormt er zich een stug kapsel wat de wond zal beschermen en verstevigen. Vervolgens zal daarover huid groeien.

Staarten regenereren doorgaans, zeker als het om jonge dieren gaat. Het groeit zelden terug in de kleur en lengte zoals het voordien was. Bij de groene leguaan zal het nieuwe stuk staart er over het algemeen in het begin rubberachtig en zwart uitzien. Daarna zullen er zich opnieuw schubben gaan vormen. Deze schubben zijn veel kleiner dan de schubben van het verloren stuk staart. Veelal zijn deze schubben donkerbruin van kleur, maar ze kunnen ook zandkleurig zijn en korrelig van structuur. Sporadisch kan het nieuwe stuk staart groen van kleur zijn of heeft het groene vlekken door het bruin. De bruine dwarsbanden, welke karakteristiek zijn voor de groene leguaan, zullen op het vernieuwde stuk staart niet terugkeren. De rugkam zal eveneens wegblijven.

Deels gebroken staart

Soms breekt een staart niet volledig af. Huid- en spierweefsel kan soms tot op het bot doorgescheurd zijn, terwijl het bot nog intact is gebleven. De staart kan dan alleen behouden worden door naar een dierenarts te gaan. De wond zal dan namelijk goed gedesinfecteerd en gehecht moeten worden. Tussen het tijdstip van de verwonding en het tijdstip van hechten mag niet meer dan 24 uur zitten.

Als het bot gedeeltelijk gebroken is, of de stomp raakt geïnfecteerd, zal de staart tot vlak boven de breuk geamputeerd dienen te worden. Een stukje bot en spierweefsel wordt vervolgens verwijderd zodat er voldoende huid vrijkomt om over de stomp tevouwen. Door middel van hechten wordt dit vastgezet. Deze methode reduceert het risico van infectie. Er zal zich geen nieuw stuk staart vormen.

Na de behandeling

Zorg dat na de behandeling voeding en omgeving ideaal zijn, zonder onnodige verstoring door andere huisdieren of huisgenoten. Dit zal bijdragen tot een snellere genezing zonder complicaties.

De luchttemperatuur in het terrarium mag rond de 28 á 30°C zijn (onder de lamp uiteraard hoger, de vertrouwde 35-40°C). De nachttemperatuur rond de 26°C. Normaliter kunnen de dieren best 23°C hebben, maar als een dier ziek is of van een operatie moet herstellen streef je naar temperaturen in de buurt van de optimale temperaturen voor de diersoort.

Een goede uitgebalanceerde voeding is van groot belang. Eetproblemen kunnen hypoproteïnemia (een tekort aan proteïnen) en hypocalcemia (tekort aan calcium) teweeg brengen.

Het terrarium dient zo schoon mogelijk gehouden te worden gedurende het genezingsproces. Dit om eventuele verontreiniging van de wond te voorkomen. Zorg dus dat de inrichting van het terrarium in die periode makkelijk te onderhouden en te desinfecteren is. Zorg er wel voor dat de leguaan zijn schuilplaats blijft behouden. Het verwijderen van vertrouwde plekken zal stress in de hand werken hetgeen slecht is voor het herstel van de leguaan.

Auteur, Evert Henningheim

Geraadpleegde literatuur:

Bron: Dr. Marja Kik, dierenarts voor reptielen

Elliot R. Jacobson, DVM, PhD, DACZM (2003) Biology, Husbandry, and Medicine of the Green Iguana. Original edition., Krieger Publishing Company, Malabar, Florida, USA.
Melissa Kaplan Green Iguana Care collection